عید پاک چه روزی است و چرا خرگوش و تخم مرغ سمبل آن است؟

امسال عید پاک در میان اپیدمی کرونا ویروس COVID-19 فرا می‌رسد و بسیاری از مردم در خانه‌های خود دوران قرنطینه را سپری می کنند. البته این بیماری خطرناک مراسمات سایر مذاهب و قوم‌های مختلف را تحت تاثیر قرار داده است. با این حال مسیحیان با اعتقاد به نقش نجات دهنده شاید این بار به دنبال معجزه‌ای جدید باشند. اما شاید بهتر این باشد که امسال در برگزاری این آیین تغییراتی به وجود آوریم و برای سلامت خانواده راه‌‌های برپاداشتن این جشن در خانه پیدا کنیم. سعی کرده‌ام در وبلاگ مالتینا علاوه بر آشنایی با این عید مذهبی، نمادهای مختلف آن را به شما معرفی کنیم.

گرچه برخی از سنت‌ها برای قرن‌های زیادی وجود داشته‌اند اما گذر زمان تحولاتی را در آنها ایجاد نموده است. در حالی که برای مسیحیان عید پاک رستاخیز مسیح است، بسیاری از سنت‌های عید پاک در کتاب مقدس یافت نمی شود. بنابر گزارش‌های مختلف، برجسته‌ترین نماد دنیوی تعطیلات مسیحیان، خرگوش عید پاک توسط مهاجران آلمانی به همراه داستان‌هایی در مورد خرگوش تخم‌گذار وارد آمریکا شد. تاریخچه تزئین تخم های این آیین حداقل به قرن سیزدهم بر می‌گردد، در حالی که رسم رژه عید پاک ریشه‌های قدیمی‌تری دارد. همچنین شیرنی خاصی منصوب به این عید وجود دارد که از دیگر افزودنی‌های لازم برای جشن گرفتن تعطیلات اولیه بهاری به شمار می‌رود.

احترام به سنت‌های تاریخی و مذهبی همیشه باعث نزدیک شدن انسان‌ها به یکدیگر می‌شود و مهر و محبتی را در جامعه ایجاد می‌کند، بنابراین زنده نگه‌داشتن رسوم مختلف از این جهت حائز اهمیت است.

عید پاک چیست

عید پاک یکی از بزرگترین اعیاد مسیحیان است که در یکی از روزهای یکشنبه ماه مارس یا آوریل جشن گرفته می‌شود. بیشتر مسیحیان بر این باورند که در این روز حضرت مسیح پس از اینکه به صلیب کشیده شد، دوباره زنده شده و از این روز با عنوان رستاخیز حضرت عیسی مسیح یاد می‌شود. عید پاک مصادف با روز ورود حضرت عیسی به بیت المقدس (اورشلیم) بوده که پس از ورود، ایشان توسط سربازان رومی دستگیر شده و پس از تحمل سختی‌ها و شکنجه‌های زیاد به منطقه‌ی دور افتاده‌ای به نام گلکتا تبعید می‌شود. این عید در یکی از روزهای بین 22 مارس ( 2 فروردین ) تا 25 آوریل ( 5 اردیبهشت ) جشن گرفته می‌شود و روز مشخصی برای تجلیل از این عید وجود ندارد و در اولین یکشنبه‌ای که ماه در آسمان کامل شود، این عید را جشن می‌گیرند.

مسیحیان معتقدند که عید پاک نبوت تحقق یافته حضرت عیسی است که مورد آزار و اذیت قرار گرفته و به خاطر گناهان مردم کشته می‌شود بنا به همین دلیل رستاخیز عیسی مسیح راهی برای تجدید امید روزانه به پیروزی بر گناه است. این عید دوره ای برای روزه گرفتن به شمار می‌رود که در بسیاری کلیساها زمانی برای توبه و یاد خدا درنظر گرفته می‌شود. این عید مذهبی یک تاریخ بسیار مهم در مسیحیت به حساب می‌آید و پایه و اساس ایمان مسیحیان را تشکیل می‌دهد. آنها اعتقاد دارند که حضرت مسیح نبوت را انجام داده و از طریق مرگ او، هدیه زندگی ابدی در بهشت به افراد معتقد به مرگ و رستاخیز داده می‌شود.

تاریخچه عید پاک

عید پاک مصادف با روز رستاخیز حضرت عیسی مسیح می‌باشد. بر اساس محتوای کتاب انجیل جدید، حضرت مسیح دو روز قبل از “روز فصح” به صلیب کشیده شد و سه روز پس از این اتفاق در یکشنبه‌ای که ماه در آسمان کامل بود، از قبر بیرون آمد. پس از اینکه حضرت مسیح دوباره زنده شد، به مدت چهل روز در زمین زندگی کرد و دوباره به آسمان بازگشت. در گذشته‌های دور، مسیحیان نخستین، عید پاک را همزمان با “عید فصح” جشن می‌گرفتند اما در سال 325 هجری قمری پس از اینکه مسیحیت به عنوان دین رسمی رومیان معرفی شد، روز تجلیل از عید پاک را تغییر دادند. از آن زمان تاکنون روز عید پاک در یکی از روزهای بین 22 مارس تا 25 آوریل جشن گرفته می‌شود و مردم برای عبادت به کلیسا می‌روند و به صورت دسته جمعی به جشن و شادی می‌پردازند.

جالب توجه اینکه اولین مسیحیان رستاخیز را در چهاردهم نیسان(ماهی میان مارس و آوریل)، یعنی تاریخ عید پاک یهودیان برگزار می‌کردند. اما برخی از مسیحیان جشن عید پاک را در نزدیک‌ترین یکشنبه به عید فصح آغاز نمودند و دلیل آن را ظهور مسیح در روز یکشنبه می‌دانستند. این امر به ویژه در قسمت غربی امپراتوری روم رخ داد. اما در خود شهر رم، گروه‌های مختلف این عید مذهبی را در روزهای مختلفی جشن می‌گرفتند.

اما امسال عید پاک در روز یکشنبه، دوازدهم آوریل سال 2020 میلادی برگزار می‌گردد. این عید تاریخی در روز یکشنبه پس از کامل شدن ماه و لحظه اعتدالی بهار جشن گرفته می‌شود. از آنجا که لحظه اعتدالی بهار از سال به سال دیگر تغییر می‌کند، محاسبه تاریخ مناسب جشن دشواری‌هایی را به همراه دارد. این روش از دیرباز تاکنون برای تعیین این روز با اهمیت به کار گرفته می‌شود و تغییرات بنیادی در آن صرت نگرفته است.

همچنین بخوانید : جشن سنت پاتریک چیست؟ تاریخچه ای ایرلندی برای جشنی جهانی

دلیل نامگذاری عید پاک ( Easter Day )

دلیل نامگذاری این روز به عید پاک به صورت دقیق مشخص نیست. در ابتدا نام اِسوستاروم برای این عید برگزیده شده بود اما بعدها تغییر نام پیدا کرد و به ایستر مبدل شد. در زبان اسپانیایی به عید پاک پاسکوا و در زبان فرانسوی پاک گفته می‌شود. طبق تحقیقات راهبه‌ای به نام Venerable Bede ریشه آن را به کلمه انگلیسی-ساکسونی Eeostre یا Eastre مرتبط می‌دانند، منابع گفته شده اعلام می‌دارد که واژه ایستر برگرفته از نام اِوِستر (الهه بهاری و باروری آلمانی) می‌باشد. بر اساس برخی دیگر از تحقیقات و پژوهش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته است، واژه ایستر به اصطلاح لاتین هفته سفید مربوط است.

احتمال دیگر ریشه کلماتی مانند Norse eostur، eastur یا Ostara است که مجموعا معنای فصل طلوع آفتاب یا فصل توجد را می دهند. کلمه شرق نیز از همین ریشه های لاتین آمده و عید پاک را به نوعی تغییر و تحولی عظیم می‌داند.

• شام آخر

در یکی از روزهای پنج شنبه حضرت مسیح میهمانی را ترتیب داد و از حواریون خواست تا در این میمهانی حضور داشته باشند. پس از صرف شام، حضرت مسیح طی یک سخنرانی کوتاه، بدین موضوع اشاره کرد که قرار است به زودی توسط سربازان رومی دستگیر شود. وقتی میهمانی به اتمام رسید، یکی از حواریون به نام یهودا اسخریوطی نزد حاکم وقت رفت و در ازای دریافت پاداشی اندک، مخفیگاه حضرت مسیح را به آنان نشان داد. در همان شب حضرت مسیح بر فراز کوه زیتون رفته بود تا به عبادت و مناجات با خداوند بپردازد و دلش گواهی می‌داد که اتفاق بدی در راه است.

در سحرگاه جمعه (بعدها این روز به جمعه نیک معروف شد) سربازان رومی حضرت مسیح را دستگیر کردند و به همراه خود به مقر فرماندهی بردند. فرماندهان رومی پس از شکنجه و آزار فراوان حضرت مسیح، وی را مجبور کردند تا صلیبی سنگین را به دوش کشیده و تا بالای کوه گلکتا برود. سه روز پس از بروز این اتفاق، یاران حضرت مسیح برای دفن جسد به همان منطقه رفتند ولی جسد حضرت عیسی را نیافتند. بر همین اساس مسیحیان معتقدند که حضرت مسیح دوباره به آسمان‌ها بازگشته است.

از آن زمان تاکنون از “جمعه نیک” به عنوان روز سوگواری برای حضرت مسیح یاد می‌شود و مردم در این روز از خوردن گوشت پرهیز می‌کنند و خوردن سبزی و کشت آن در این روز بسیار مرسوم است. در روز شنبه ( روز خاکسپاری حضرت مسیح ) مسیحیان به کلیسا می‌روند و در کنار اهالی کلیسا به عبادت و تفکر می‌پردازند. مسیحیان در روز شنبه مقدس مشغول خانه تکانی، خرید، آشپزی و تهیه تدارکات عید پاک می‌باشند و روز یکشنبه یا دوشنبه که روز عید است، همه مردم به جشن و شادی مشغول هستند. غذای اصلی مردم در روز عید پاک خوراک گوشت بره می‌باشد.

• چله روزه عید پاک (Easter Lent)

مسیحیان آداب و رسوم قابل توجهی برای برگزاری عید پاک دارند. آنها چهل روز قبل از فرا رسیدن عید پاک را روزه می‌گیرند و در طول این مدت خوردن مواردی همچون گوشت، غذاهای چرب و غیر گیاهی ممنوع می‌باشد. بر همین اساس، عید پاک پس از یک دوره چهل روزه توبه و روزه واقع شده که به آن چله روزه گفته می‌شود. آخرین یکشنبه‌  از چله روزه به طلب بخشش اختصاص یافته است و مردم در حالیکه روبروی همدیگر ایستاده‌اند، به هم تعظیم کرده و از یکدیگر طلب بخشش می‌کنند.

• یکشنبه نخل (Palm Sunday)

در روز یکشنبه قبل از عید پاک، مسیحیان به مناسبت ورود حضرت عیسی مسیح به اورشلیم، مراسمی مخصوص برگزار می‌کنند و در این مراسم افراد پس از تاییدیه هوسانا، شاخه‌های نخل یا بید را در داخل کلیسا تکان می‌دهند. این عمل جهت بزرگداشت و ارج نهادن به حضرت مسیح انجام می‌شود و از این یکشنبه به عنوان آغازگر هفته مقدس یاد می‌شود و مردم به مدت سه روز مشغول عبادت و نیایش خواهند بود. دلیل نامگذاری این روز به یکشنبه نخل این است که پیروان حضرت مسیح پیش از ورود او به اورشلیم مسیر حرکت او را با شاخ و برگ درخت نخل فرش کرده بودند.

• پنج شنبه مقدس (Maundy Thursday)

پنج شنبه مقدس در واقع یادبودی از شام آخر حضرت عیسی مسیح و حواریون بود. در همان شب حضرت عیسی یکی از درس‌های اصیل زندگی را به حواریون آموخت. ایشان پس از اینکه پاهای سایرین را شستند، لباس پاکیزه بر تن کرده و بر سر سفره نشستند. سپس فرمودند: اگر مرا به سروری خود قبول دارید، همانگونه که من پاهای شما را شستم، شما نیز این کار را انجام بدهید. هم چنین فرمودند که هیچ غلامی از ارباب خود برتر و هیچ فرستاده‌ای از فرستنده خود بزرگتر نیست. خوشا به حال کسانی که به این کار اهتمام ورزند.

• جمعه نیک (Good Friday)

از جمعه نیک به عنوان روزی که حضرت عیسی مسیح به صلیب کشیده شد، یاد می‌شود و در برخی از کلیساها مراسمی با همین مضمون برگزار می‌کنند. در این مراسم نمایش به صلیب کشیده شدن حضرت مسیح، اجرای اهنگ هفته مصیبت عیسی و خطابه‌هایی از این حضرت اجرا می‌شود. این مراسم سوگواری در روز یکشنبه با جشن و شادی روز عید پاک به اتمام می‌رسد.

همچنین بخوانید : ترتیب ماه های میلادی ؛ تلفظ درستشان و تطبیقشان با ماه های شمسی

آداب و رسوم خاص عید پاک

یکی از رایج‌ترین رسوم عید پاک، رنگ کردن تخم مرغ و خوردن آن است که یکی از رسوم نمادین و دیرینه عید پاک بوده و تا حدودی نشات گرفته از هنر رنگرزی حضرت عیسی مسیح می‌باشد. خرگوش یکی دیگر از نمادهای اصلی عید پاک است و بیشتر مردم بر این باورند که در روز عید خرگوش‌ها وارد لانه مرغ ها می‌شوند و تخم مرغ‌های آنان را می‌دزدند. بر همین اساس مردم با رنگ کردن تخم مرغ‌ها در تلاش هستند تا آن‌ها را از دسترس خرگوش‌ها دور نگه دارند.

• تخم مرغ عید پاک

بسیاری از فرهنگ‌های باستان تخم‌ها را نمادی از زندگی می‌دیدند. هندوها، مصری‌ها، پارس‌ها و فنیقی ‌ها اعتقاد داشتند که جهان با تخم مرغ بزرگی آغاز شد. به همین سبب ایرانیان، یونانیان و چینی‌ها در جشن‌های بهاری خود، آن را تزئین کرده و به عنوان نماد به کار می‌برند.

تخم‌ مرغ‌های عید پاک، تخم مرغ‌های رنگی هستند که به صورت شکلاتی یا پلاستیکی (داخل آن با پاستیل یا شکلات پر شده است ) در روز عید پاک هدیه داده می‌شوند. تخم مرغ در فرهنگ مسیحی نماد شروع یک زندگی دوباره است و تزئین این تخم مرغ‌ها به قرن سیزدهم میلادی باز می‌گردد. مسیحیان از آن عید پاک به عنوان رستاخیز حضرت مسیح یاد می‌کنند و این مناسبت را جشن می‌گیرند. آنها بر این باورند که تخم مرغ شبیه یک قبر است و با خروج از آن یک زندگی جدید آغاز می‌شود. تخم مرغی که در روز جشن عید پاک استفاده می‌شود بیشتر به رنگ قرمز بوده و نمادی از خون حضرت عیسی مسیح است که در هنگام به صلیب کشیده شدن ریخته شد.

بزرگترین تخم مرغی که تا به حال ساخته شده است، ارتفاعش 25 فوت و وزن آن 8000 پوند بوده و تماما از شکلات ساخته شده است.

• خرگوش عید پاک

ممکن است اولین نمادی که در نظرتان بیاید یک صلیب یا مقبره خالی باشد اما در کنار همه فرضیات خرگوش یکی از نمادهای آشنای عید پاک برای مسیحیان به شمار می رود. در کتاب مقدس به مجودی کوتاه با گوش‌های بلند اشاره نشده که تخم مرغ تزئین شده به افراد هدیه می‌دهد با این حال خرگوش عید پاک به نمادی برجسته تبدیل شده است. خرگوش فرزندان زیادی به دنیا می آورد و به نوعی نماد باروری است؛ عید پاک در طول فصل بهار می‌آید و زندگی جدید را جشن می‌گیرد.

خرگوش عید پاک یکی دیگر از نمادهای اصلی این عید می‌باشد. سنت خرگوش عید پاک در سال 1700 میلادی توسط تعدادی از مهاجران آلمانی که به پنسیلوانیا آمدند، وارد امریکا شد. خرگوش عید پاک، یک موجود تخیلی است که در روز جشن تخم‌ مرغ‌های رنگ شده را پنهان می‌کند. در باور مسیحیان خرگوش نماد باروری می‌باشد. در روز عید کودکان تخم‌مرغ های پنهان شده را پیدا می‌کنند و با ذوق بسیار آنها را می‌خورند و برخی معتقدند که خرگوش عید پاک تا حدودی به بابانوئل که در جشن کریسمس به همه مردم هدیه می‌دهد نیز شباهت دارد. این رسم به مرور زمان در ساسر جهان گسترده شده و امروزه از ارکان اصلی جشن عید پاک به شمار می‌رود.

• پوشیدن لباس های جدید

تمام اعیاد تاریخی و مذهبی جهان در پوشیدن لباس‌های تازه مشترک هستند و یکی از رسوم مهم هر کدام به حساب می‌آید. پوشیدن لباس‌های جدید در عید پاک ریشه در لباس‌های مخصوص سفیدی دارد که مسیحیان هنگام تعمید به تن می‌کنند. بعد از مدتی این رسم به عرفی برای تجلیل از زندگی جدید رواج یافت و امروزه یکی از رسوم مهم عید پاک می‌باشد.

• زنبق

زنبق عید پاک یکی دیگر از مواردیست که به آن در این جشن تاریخی – مذهبی ارج گذارده می‌شود. در طی سالیان متمادی نقاشان و مجسمه‌سازان از زنبق مدونا برای نماد پاکی و بی‌گناهی استفاده می‌کردند که منتسب به حضرت مریم است. نکته جالب اینکه این گل زیبا در دوران عید پاک شکوفه می‌زند و جلوه فوق‌العاده‌ای را به وجود می‌آورد. این نماد نیز در سراسر جهان پخش شده و مسیحیان زیادی برای آن احترام ویژه‌ای قائل هستند.

خرید دکوری عید پاک

اگر به نمادهای عید پاک علاقه دارید و یا از آنها برای برگزاری مراسم استفاده می کنید، به راحتی و در اسرع وقت امکان تهیه آنها در دسترس قرار گرفته است. در نهان هر کدام از نمادهای معرفی شده، فلسفه‌ای پر محتوا وجود دارد که اهمیت هدیه دادن آنها به دوستان و آشنایانتان را چندین برابر خواهد کرد. از این رو سعی کرده‌ایم تا مجموعه‌ای از محصولات مورد نظر شما را در اختیارتان قرار دهیم. برای مشاهده محصولات و مقایسه آنها وارد وبسایت مالتینا شوید و یا بر روی آیکون زیر کلیک نمایید.

آداب و رسوم در اقصی نقاط دنیا

روایات زیادی برای رسوم جاری در کل هفته این عید و روز یکشنبه وجود دارد اما به طور کلی  آنچه در سرتاسر جهان مشاهده شده شامل خرگوش، تخم مرغ‌های رنگی، سبدهای هدیه و گل است. ما برخی سنت های خاص در بین ملل مختلف را در زیر آورده‌ایم که خواندن آنها جذاب می‌باشد:

برگزاری مراسم عید پاک در اروپا

• مردم ایتالیا به خوبی از عید پاک استقبال می‌کنند و برای برگزاری این جشن، غذاهای بسیار خوشمزه و پرطرفداری آماده می‌کنند. یکی از غذاهای مخصوصی که در روز عید سرو می‌شود، نان pane di pasqua می باشد که ظاهر آن شبیه به لانه پرندگان است و در وسط آن یک عدد تخم مرغ شکلاتی قرار گرفته است.
• در لهستان روزهای دوشنبه عید پاک، پسران سعی بر خیس کردن مردم با سطل آب دارند. این سنت ریشه در غسل تعمید شاهزاده میسکو در روز دوشنبه عید پاک سال 996 دارد.
• در یونان صبح روز شنبه مقدس به عنوان روز پرتاب گلدان شناخته می‌شود. این سنتی برای آغاز فصل بهار و برداشت محصولات جدید است.
• در سایر اروپا رسمی به نام آتش افروختن وجود دارد که از یکشنبه آغاز و تا دوشنبه روشن می‌ماند. ریشه ساکسونی این آتش افروختن برای پشت سرگذاشتن زمستان و به ارمغان آوردن بهار می‌باشد.

برگزاری مراسم عید پاک در کانادا

مردم کانادا مانند مردم سایر کشورها از عید پاک به خوبی تجلیل می‌کنند و برای برگزاری مراسم روز جمعه نیک و روز یکشنبه (عید پاک) دور هم جمع می‌شوند. در این مراسم غذاها به صورت دسته جمعی خورده می‌شود و سپس همه به شکار تخم مرغ‌های عید پاک می‌روند و خرگوش‌های شکلاتی شان را به همدیگر هدیه می‌دهند. گوشت بره، گوشت خوک، کیک و نان از جمله غذاهایی رایج در روز عید می‌باشد و خوراکی خاص در این عید نان‌های کشمشی است که طرفداران زیادی دارد. در گذشته بر روی این نان‌ها نشان صلیب حک می‌شد، اما امروزه دو خط متقاطع بر روی این کیک‌ها کشیده می‌شود.

برگزاری مراسم عید پاک در آمریکا

در آمریکا مراسم عید پاک با تمام تشریفات و … آن انجام می‌شود و مردم پس از جمع آوری تخم مرغ‌ها، آنها را میان یکدیگر تقسیم می‌کنند. در این روز بهترین تفریح برای کودکان پیدا کردن تخم مرغ‌ها می‌باشد که به این کار شکار تخم مرغ‌ها یا easter egg hunt می گویند.

شما می توانید با جستجویی کوتاه در وبلاگ مالتینا از مطالب گسترده در حوزه‌های مختلف بهره‌مند شوید. بخش اطلاعات عمومی موضوعات مختلفی را در دل خود جای داده که سطح دانش شما را در زمینه‌های مختلف بالا می‌برد. پیشنهاد می‌کنیم مطلب فوق را از طریق رسانه‌های اجتماعی با دوستان خود به اشتراک بگذارید و بر محبوبیت مالتینا بیافزایید. در پایان سوالات و پیشنهادات خود را در رابطه با موضوع مورد بحث از طریق درج کامنت با ما در میان بگذارید.

در مالتینا بخوانید : جول اوستین دوست داشتنی یا منفور؟ (همه چیز درباره جول اوستین)