از فواید سلامتی گرفته تا صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کمک به کاهش آلودگی هوا، دوچرخه سواری به یک گزینه جذاب برای افراد از هر سن و شرایطی تبدیل شده است. با این حال، همان‌طور که هر فعالیتی مزایا و معایب خاص خود را دارد، دوچرخه سواری نیز از این قاعده مستثنی نیست. خطرات تصادف، شرایط نامساعد آب و هوایی و نبود زیرساخت‌های مناسب در بسیاری از مناطق می‌تواند چالش‌هایی برای دوچرخه‌سواران ایجاد کند. اما با انتخاب درست مسیر، رعایت اصول ایمنی و توجه به نیازهای محیطی، می‌توان از این ورزش لذت برد و از فواید آن بهره‌مند شد. در این مطلب، به بررسی دقیق‌تر فواید و مضرات دوچرخه‌سواری خواهیم پرداخت تا شما بتوانید تصمیم بهتری برای شروع این فعالیت بگیرید.
فواید و مضرات دوچرخه سواری چیست؟
اگر از یک دوچرخه‌سوار حرفه‌ای این سوال را بپرسید، خواهد گفت: «دوچرخه‌سواری هزاران فایده دارد و تنها عیبش اعتیادآور بودنش است!» اما واقعیت این است که همانند هر ورزش دیگری، دوچرخه سواری آداب و اصول خاص خودش را دارد و اگر به این اصول توجه نشود، ممکن است نه تنها سودی برای فرد نداشته باشد، بلکه به سلامتی او آسیب بزند. زانودرد، کمردرد، بی‌حسی دست‌ها تنها برخی از مضرات دوچرخه سواری است.
فواید دوچرخه سواری را از چند جنبه می‌توان بررسی کرد.
اثرات دوچرخه سواری بر سلامتی
ورزش دوچرخه سواری با به کارگیری تعداد زیادی از عضلات، موجب بالا رفتن متابولیسم بدن شده و به عنوان یک فعالیت هوازی، فواید بی‌شماری برای بدن دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- کمک به عضله سازی و تقویت عضلات
- کاهش چربی بدن و تناسب اندام
- تقویت قدرت پاها
- کاهش استرس
- تقویت و حفاظت از زانوها
- بهبود تنفس عمیق و دریافت اکسیژن بیشتر
- افزایش دوپامین و شادی بیشتر
- بهبود خواب
- بهبود کیفیت رابطه جنسی
- سلامت و بهبود کارکرد قلب
- مقابله با سرطان
- کنترل دیابت
- بهبود حافظه و کارآیی مغز
- افزایش تعداد وعده غذاهای پروتئینی برای تأمین انرژی مورد نیاز برای دوچرخه سواری
- بهبود فشار خون
- تنظیم و بهبود هضم و جذب غذا و عملکرد گوارش
- تقویت و بهبود تراکم استخوان‌ها
- جوان‌تر به نظر رسیدن
- افزایش طول عمر
- تنظیم سطح کلسترول خوب و بد خون
بیشتر بخوانید: لیست لوازم جانبی دوچرخه سواری برای عاشقان دوچرخه!
نقش دوچرخه سواری در حفظ محیط زیست
اتومبیل‌ها برای محیط زیست مضر هستند. آنها با ایجاد آلودگی صوتی و آلودگی هوا، یکی از عوامل انتشار گازهای گلخانه‌ای ساخت بشر هستند که باعث تغییرات آب و هوایی می‌شوند. از این رو دوچرخه‌ها می‌توانند جایگزین سازگار با محیط زیست برای اتومبیل‌ها باشند.
- کاهش CO2 در صورت استفاده روزانه از خودرو برای رفتن به محل کار
- کاهش آلودگی هوا
- قطع آلودگی صدا
- تلف نشدن وقت به علت توقف در ترافیک
- استفاده از منابع کمتر برای ساخت دوچرخه به نسبت خودرو
- عدم نیاز به دفع زباله سمی برخی از قطعات خودرو مانند باطری
- استفاده کمتر از درختان برای استخراج ماده مورد نیاز تولید لاستیک (لاستیک باریک دوچرخه به مقدار کمتری از این ماده نیاز دارد)
- کاهش آلودگی آب. همه ساله روغن موتور و سایر قسمت‌های خودروها تعویض شده و راهی فاضلاب می‌شود که موجب آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌شود.
- حفظ حیوانات از خطر تصادفات جاده‌ای با اتومبیل‌ها
- نیاز به فضای پارکینگ کمتر (فضای پارک یک خودرو معادل ۱۲ دوچرخه است)
مزیت اقتصادی دوچرخه نسبت به اتومبیل
داشتن دوچرخه مزیت‌های اقتصادی بیشتری دارد. علاوه بر اینکه قیمت خرید دوچرخه بسیار کمتر از خودرو است؛ دیگر لازم نیست پول برای سوخت، بیمه، پارکینگ و … نیز بپردازید. با جایگزین کردن دوچرخه می‌توانید پولی که به زحمت به دست می‌آورید را پس‌انداز کنید و از آن در راه علاقمندی‌های خود استفاده کنید.
علاوه بر کمک به اقتصاد خانواده‌ها، دوچرخه‌سواری به اقتصاد شهر نیز می‌تواند کمک کند.
- پول کمتری برای خرید دوچرخه می‌پردازید.
- با استفاده از دوچرخه‌های همگانی می‌توانید بیشتر صرفه‌جویی کنید.
- دیگر لازم نیست برای هزینه بنزین مصرفی اتومبیل‌تان بودجه‌ای در نظر بگیرید.
- نیازی به پرداخت پول بابت پارکینگ خودرو ندارید.
- همه‌ساله هزینه قابل توجه بیمه بدنه و شخص ثالث خودرو نخواهید داشت.
- کسب‌و‌کارهای کوچک محلی مانند فروشندگان لوازم جانبی دوچرخه رونق می‌یابد.
- تعمیرات و سرویس دوچرخه‌تان را به راحتی می‌توانید یاد بگیرید و مکانیک دوچرخه خودتان شوید.
- هزینه‌های مراقبت پزشکی‌تان کاهش می‌یابد چون دوچرخه سواری سلامتی شما را ارتقا می‌دهد.
- اگر برای کارهای روزمره از دوچرخه استفاده کنید، دیگر نیازی به پرداخت هزینه برای باشگاه (فقط جهت حفظ سلامتی) نخواهید داشت.
- استهلاک خیابان‌ها و جاده‌ها کمتر شده و بودجه کمتری برای نگهداری از آنها اختصاص می‌یابد.
- صنعت توریسم در شهر رونق می‌یابد.
بیشتر بخوانید: اگر عاشق سفر هستید حتما این اپلیکیشن ها را نصب کنید
فواید اجتماعی دوچرخه سواری
وقتی دوچرخه سواری به یک فرهنگ تبدیل می‌شود، جنبه تفریحی آن به اجتماع گره می‌خورد. ارتباطات دوستی عمیق‌تر و پایدارتری شکل می‌گیرد.
- دوستان جدید با علایق مشترک پیدا می‌کنید.
- باعث تشویق دیگر اعضای خانواده و اطرافیانتان برای استفاده از دوچرخه خواهید شد.
- می‌توانید مسابقاتی برای کمک به خیریه شهرتان ترتیب بدهید.
- با به اشتراک‌گذاری تصاویر سفر با دوچرخه‌تان، فالوئرهای زیادی در شبکه‌های اجتماعی پیدا می‌کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین حرکات ورزشی برای کارمندان | 25 حرکت ورزشی مفید
فواید حمل و نقلی دوچرخه‌سواری
دوچرخه سواری در جابجایی افراد، نسبت به اتومبیل دارای مزیت‌هایی است.
- راه‌های میان‌بر را در مسیر خود پیدا و استفاده می‌کنید.
- در ترافیک گیر نمی‌کنید و می‌توانید از مسیرهای دیگری به مقصد خود برسید.
- مهارت جهت‌یابی‌تان را تقویت می‌کنید.
- جاهای جدید را در مسیر تکراری‌تان کشف می‌کنید.
- به مسیرهای مخصوص دوچرخه‌سواری که این روزها در شهرها در حال افزایش هستند دسترسی خواهید داشت.
- “یک خودرو کمتر در جاده” با افزایش تعداد دوچرخه‌سوارانی با این تفکر، بالاخره بار ترافیک شهرها را کاهش خواهد داد.
فواید ورزشی دوچرخه‌سواری
لازم نیست دوچرخه سواری ورزش اصلی و تخصصی شما باشد! اگر ورزشکار حرفه‌ای در سایر رشته‌ها هستید، کوله پشتی خود را بردارید و سوار بر دوچرخه به دل طبیعت بزنید. هفته‌ای یک تا چند بار دوچرخه‌سواری می‌تواند در بهبود عملکرد حرفه‌ای و موفقیت شما بسیار اثرگذار باشد.
- تقویت ماهیچه‌ها و تاندون‌ها جهت پیشگیری از آسیب‌های ورزشی
- بهبود سیستم تنفسی و افزایش ظرفیت آن به عملکرد بهتر در رشته‌های ورزشی دیگر کمک می‌کند.
- در دوره ریکاوری و نقاهت از آسیب‌های ورزشی، برای بازگشتن به اوج، دوچرخه سواری تاثیر مثبتی دارد.
- سوار شدن بر دوچرخه قدرت تعادل شما را بالا می‌برد.
- عکس‌العمل شما به تغییرات ناگهانی را بهبود می‌بخشد.
بیشتر بخوانید: کوله پشتی و نکات مهمی که برای خرید باید حتما بدانید
اثرات مثبت شخصی دوچرخه‌سواری
دوچرخه سواری می‌تواند اثرات مثبت و غیر قابل اندازه‌گیری بر زندگی فرد داشته باشد.
- رسیدن به آرامش درونی
- تغییر سبک زندگی
- در دست گرفتن مدیریت زندگی خود
- ماجراجویی و دیدن نقاط جدید جهان
- بهبود بهره‌وری شخصی و شغلی
- افزایش خلاقیت و به کارگیری روش‌های حل مساله
- یادگیری خودکفایی
فواید و مضرات دوچرخه سواری در دو کفه ترازو
این روزها در کشورهای پیشرفته که دوچرخه سواری به عنوان یک سبک زندگی پذیرفته شده است و مسیرهای عبور و مرور دوچرخه‌ها تقریبا در تمام خیابان‌ها دیده می‌شود، صنعت تولید دوچرخه از رونق زیادی برخوردار است. تولید انواع دوچرخه با طرح و رنگ و مدل‌های مختلف برای استفاده در شرایط متفاوت و مخاطبان با سلیقه‌های گوناگون، حتی تولید دوچرخه تاشو برای افرادی که در بخشی از مسیر، ناچار به استفاده از مترو، هواپیما و سایر وسایل حمل و نقل عمومی هستند، پیش‌بینی شده است. این کشورها برای رونق اقتصادی خود، وابسته به پالایشگاه و پمپ بنزین، نفت و دیگر سوخت‌های فسیلی نیستند، اما حکایت کشورهای کمتر توسعه یافته، بسیار متفاوت است!
از فواید دوچرخه گفتیم، حالا مضرات دوچرخه سواری را در کفه دیگر ترازو قرار می‌دهیم.
مضرات دوچرخه سواری برای اقتصاد!
بله حق با شماست. دوچرخه سواری مفید است اما نه برای کشوری با اقتصاد سنتی و قدیمی! در کشورهای پیشرفته که دارای اقتصاد مدرن هستند، دوچرخه سواری خیلی هم مفید است. اما دلایلی داریم که برای یک کشور با وضعیت اقتصادی نابسامان، دوچرخه سواران به اقتصاد آن آسیب خواهند زد.
- کمتر با خودرو رفت و آمد شده و در نتیجه خودروی کمتری خریداری می‌شود و صدها هزار نفر شاغل در این صنعت دچار مشکل خواهند شد!
- مصرف و خرید بنزین به شدت کاهش می‌یابد. کارگران پمپ بنزین‌ها بیکار می‌شوند!
- از پارکینگ‌های ساخته شده در شهر و از کارواش‌ها کمتر استفاده می‌شود. یک عده دیگر شغل خود را از دست می‌دهند!
- مردم کمتر دچار مشکل اضافه وزن شده و نیاز به خدمات رژیم غذایی و لاغری نخواهند داشت. باز هم بیکاری گروهی دیگر!
- وضعیت سلامتی مردم ارتقا یافته و به مراقبت‌های پزشکی کمتر نیاز خواهند داشت.
- مصرف داروهای مختلف به شدت کاهش می‌یابد.
با این اوصاف، به نظر شما جا انداختن سبک زندگی بدون خودرو، به چه تدابیر و برنامه‌ریزی کلانی نیاز دارد و چه مدت زمان طول خواهد کشید؟
سخن آخر
در کشور ما، استفاده از دوچرخه به عنوان یک روش حمل و نقل سالم و دوستدار محیط زیست، به آرامی در حال گسترش است. اقدامات شهرداری‌ها برای ساخت مسیرهای ویژه دوچرخه و راه‌اندازی ایستگاه‌های دوچرخه همگانی، گامی مثبت در این مسیر به شمار می‌روند. شهرداری شهرهای مختلف با ساخت مسیرهای ویژه دوچرخه سواران و با قرار دادن ایستگاه‌های دوچرخه همگانی که با اپلیکیشن‌هایی مانند «بیدود» کار می‌کنند، به گسترش این فرهنگ برای مقابله با ترافیک سرسام آور شهرها کمک می‌کنند.
اما در کنار این پیشرفت‌ها، مسئله‌ای که همچنان نیاز به توجه دارد، بحث ممنوعیت دوچرخه‌سواری بانوان در برخی مناطق است. این مسئله می‌بایست با رعایت قوانین و عرف جامعه حل شود تا حقوق همه افراد به درستی رعایت گردد. در این مورد هم دوچرخه سواری بانوان با رعایت پوشش مناسب، نه تنها هیچ منع قانونی ندارد، بلکه برای سلامتی نیمی از جمعیت کشورمان توصیه هم می‌شود.
دوچرخه‌سواری نه تنها برای حفظ سلامت جسمی و روانی، بلکه به عنوان یک راهکار موثر برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا، باید مورد حمایت قرار گیرد. با وجود چالش‌هایی که ممکن است وجود داشته باشد، تلاش مسئولین برای ایجاد زیرساخت‌های مناسب قابل تقدیر است و امیدواریم که در آینده‌ای نزدیک، فرهنگ استفاده از دوچرخه در کشور ما به حدی رشد کند که به جای “هر ایرانی یک خودرو”، شعار “هر ایرانی با یک دوچرخه” در خیابان‌ها شنیده شود.
